Kiam oni parolas pri ĉinaj lingvoj, oni ofte nomas ilin "dialektoj". Aliflanke, kiam oni diskutas pri eŭropaj lingvoj kiel la franca, la germana kaj la itala, tiuj estas agnoskitaj kiel apartaj lingvoj. Sed kategoriigi ĉinajn lingvojn kiel "dialektoj" estas misgvida kaj ne havas sencon.
La ĉina lingvofamilio estas diversa. Tiu familio inkludas mandarenon, la kantonan, ŝanhajan, hokkien, kaj multajn aliajn lingvojn. Iliaj diferencoj povas esti same malproksimaj kiel la diferencoj inter la angla kaj la germana. Ekzemple, homo, kiu parolas mandarenon, ne aŭtomate komprenos la kantonan, same kiel anglalingvano ne povas kompreni la germanan. Tio montras, ke temas pri apartaj lingvoj, ne nur "dialektoj" de unu lingvo.
Kial do oni nomas ilin "dialektoj"? Parto de la kialo estas politika kaj historia. La ĉina registaro antaŭenigas mandarenon kiel la nacian lingvon por unuigi la landon. Nomi la aliajn ĉinajn lingvojn "dialektoj" donas la impreson, ke ili ĉiuj estas negravaj variaĵoj de mandareno. Sed ĉi tio ne estas vera; ili havas unikajn gramatikon, vortprovizon kaj sonojn, kiel apartaj lingvoj.
Aliflanke, en Eŭropo, landoj estas dividitaj en naciojn, kaj ĉiu nacio propagandas sian lingvon. Tial la franca, la hispana kaj la itala estas rigardataj kiel individuaj lingvoj, kvankam ili apartenas al la sama lingvofamilio (la latinidaj lingvoj) kaj ofte estas pli similaj unu al la alia ol iuj ĉinaj lingvoj estas unu al la alia.
La vero estas, ke uzi terminojn kiel "lingvo" kaj "dialekto" ofte temas pri politiko, ne pri lingvistiko. El lingva vidpunkto, ĉinaj lingvoj kiel la kantona aŭ hokkiena meritas la saman rekonon kiel eŭropaj lingvoj kiel la franca aŭ la germana. La ideo de "dialektoj" estas ofte uzata por malgravigi la kulturajn kaj lingvajn diversecojn ene de Ĉinio.
Resume, nomi ĉinajn lingvojn "dialektoj" kaj eŭropajn lingvojn "lingvoj" estas malĝuste. Ĝi estas maniero grupigi lingvojn laŭ politikaj kaj historiaj kialoj, ne lingvaj. Rekoni tion helpas nin aprezi la riĉan diversecon de ĉiuj lingvoj egale.
Comments
Post a Comment